พรรณไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัดชัยภูมิ
|
|
|
ชื่อ Thai Name |
ขี้เหล็ก Khi lek |
|
|
ชื่อวิทยาศาสตร์ Scientific Name |
Senna siamea (Lam.) H. S. Irwin & Barneby |
|
|
วงศ์ Family |
FABACEAE |
||
|
ชื่ออื่น ๆ Other Name |
ขี้เหล็กแก่น khi lek kaen (ราชบุรี) ขี้เหล็กบ้าน khi lek ban (ลำปาง สุราษฎร์ธานี) ขี้เหล็กหลวง khi lek luang (ภาคเหนือ) ขี้เหล็กใหญ่ khi lek yai (ภาคกลาง) ผักจี้ลี้ phak-chi-li (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน) แมะขี้เหละพะโดะ mae-khe-le-pha-do (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) ยะหา ya-ha (มลายู-ปัตตานี) Cassod tree, Thai copper pod |
||
|
ลักษณะ Characteristics |
ไม้ต้น สูงได้ถึง 20 เมตร ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงสลับ ใบย่อย 7-10 คู่ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 1-2 เซนติเมตร ยาว 3-7 เซนติเมตร ปลายกลมหรือเว้าตื้น มีติ่งแหลม โคนกลม แผ่นใบด้านล่างมีขนสั้นนุ่ม ดอกช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง กลีบดอกสีเหลือง กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปค่อนข้างกลม ขนาดไม่เท่ากัน กลีบดอกรูปไข่กลับ ยาว 1.5-2 เซนติเมตร เกสรเพสผู้ 10 อัน รังไข่มีขน ผลเป็นฝักแบนยาว รูปขอบขนาน มี 20-30 เมล็ด |
||
|
การกระจายพันธุ์ Distribution |
พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ชายป่า ความสูงจากระดับทะเล 10-400 เมตร ในประเทศไทยพบได้ทุกภาค ในต่างประเทศพบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ |
||
|
ประโยชน์ Utilization |
ราก แก้ไข้ รักษาโรคเหน็บชา เปลือกต้น แก้ริดสีดวง แก่น แก้ไข้ รักษากามโรค ใบอ่อนและดอก ช่วยเจริญอาหาร เป็นยาระบายอ่อน ๆ แก้ท้องผูก แก้นิ่ว ขับปัสสาวะ ลดความดัน ทำให้นอนหลับ Heartwood: tranquilizer, antipyretic, treatment of venereal diseases ; Leaf: laxative, treatment of leukorrhea, diuretic ; Flower: antihypertensive, tranquilizer, laxative |
||
|
แหล่งข้อมูล Reference |
สมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ น. 79 สมุนไพรไทย มรดกไทย น. 110 สมุนไพรไม้พื้นบ้าน (1) น. 532-537 สารานุกรมสมุนไพร น. 138 |
||
|
พิกัด UTM |
47P 0770694 m.E 1521686 m.N 47P 0770896 m.E 1520361 m.N 47P 0771047 m.E 1520292 m.N 47P 0771183 m.E 1521534 m.N 47P 0771210 m.E 1521710 m.N |
||
|
คิวอาร์โค้ด QR Code |
|
|
ขยายพันธุ์โดย : การเพาะเมล็ด ขี้เหล็กจะให้เมล็ดตั้งแต่อายุ 3 ปีขึ้นไป และให้เมล็ดได้ทุกปี ฝักจะแก่พอเก็บเมล็ดได้ประมาณเดือนเมษายน-พฤษภาคม ฝักแก่จะมีสีค่อนข้างคล้ำ หรือน้ำตาลแก่ |
||
|
|
